اختلالات زبان و زبان پریشی
اختلالات زبان
در بسیاری از مطالعات نقش ویژه نیمکره چپ در کنترل کارکردهای زبان در اکثر افرادراست دست به اثبات رسیده است.این اطلاعات عبارتند از نتایج آزمون سدیم آمیتال در بیماران تحت جراحی سر و نیز بروز زبان پریشی متعاقب سکته یک طرفه نیمکره چپ در مقابل نیمکره راست.برای افراد راست دست غلبه نیمکره راست نادر است و این امر در 1% موارد روی می دهد.برتری نیمکره ای برای زبان در افراد چپ دست کمتر قابل پیش بینی است.حدود دو سوم افراد چپ دست در واقع نیمکره چپ شان برای زبان غالب است در حالی که 20% نیمکره راست غالب است یا با دو نیمکره غلبه دارند.
در طول سال ها برای توصیف الگوهای مختلف فروپاشی زبان نظام های طبقه بندی مختلفی تدوین شده است.یک روش رایج وجود یا فقدان سه ویژگی کلیدی زیر را لحاظ می کند:
1.روانی کلام
2.درک کلام
3.تکرار
زبان پریشی بروکا
مشخصه زبان پریشی بروکا که زبان پریشی بیانی و غیر سلیس نیز نامیده می شود تکلم غیر فصیح و در عین حال فهم شنیداری سالم و تا حدودی مختل شدن تکرار است.از دیرباز تصور بر این بوده که این زبان پریشی با آسیب ناحیه بروکا ارتباط دارد.اما داده های اخیر تصویربرداری عصبی در بیماران دچار سکته مغزی نشان داده است که سندرم کامل زبان پریشی بروکا شامل دستورنشناسی فقط در صورت وجود آسیب وسیع تری دیده می شود که ناحیه فوق قناتی از ناحیه بروکا تا گستره خلفی شیار سیلوین را در بر می گیرد.
زبان پریشی ورنیکه
مشخصه زبان پریشی ورنیکه تکلم سلیس،مختل شدن درک و تا حدودی اختلال در تکرار است.این نوع زبان پریشی با آسیب ناحیه ورنیکه در ناحیه شکنج فوقانی گیجگاهی ارتباط داده شده است.مختل شدن توانایی فهم زبان مستقیما بر توانایی فرد برای برون داد زبانی خودپایشی تاثیر می گذارد و ممکن است با فروپاشی ساختار نحوی زبان ارتباط داشته باشد.برخلاف بیماران دچار زبان پریشی بروکا که عموما به نحو دردناک و آشکاری از مشکلات ارتباطی خود آگاه اند بیماران دچار زبان پریشی ورنیکه معمولا از مشکلات ارتباطی خود آگاه نیستند زیرا ناحیه ورنیکه برای فهم تکلم خود و نیز زبان دیگران اهمیت اساسی دارد.این فقدان بینش مشابه اختلال بیماری نشناسی است که در آن بیمار نقائص خود را تشخیص نمی دهد و اختلال وی به خصوص برای بسیاری اعضای خانواده و مراقبین ناکام کننده و دشوار است.
زبان پریشی هدایتی
در بیماران دچار رزبان پریشی هدایتی به دلیل حفظ نواحی ورنیکه و بروکا،فهم شنیداری و تکلم خود به خودی نسبتا سالم می ماند.اما توانایی تکرار کلمات و عبارات به طور اختصاصی مختل می شود و به طور سنتی این زبان پریشی به آسیب فاسیکولوس قوسی نسبت داده می شود که ارتباط متقابلی با نواحی ورنیکه و بروکا دارد.این نوع زبان پریشی خفیف تر بوده و معمولا تاثیرات منفی کمتری بر روی عملکرد روزانه دارد.
